2568 การพัฒนานวัตกรรมเพื่อเพิ่มมูลค่าสุรากลั่นและน้ำส้มสายชูกลั่นจากสับปะรด GI จังหวัดเชียงราย   0


รายงานความก้าวหน้า

ไตรมาส ผลการดำเนินงาน งบประมาณที่ใช้ ผู้รับบริการ
4 [20810]

แพลตฟอร์มเพิ่มศักยภาพธุรกิจชุมชน

Building Community Enterprise: BCE

 

ชื่อโครงการ : การพัฒนานวัตกรรมเพื่อเพิ่มมูลค่าสุรากลั่นและน้ำส้มสายชูหมักจากสับปะรด GI จังหวัดเชียงราย

2.2กิจกรรมการอบรมเชิงปฏิบัติการความรู้ด้านโมเดลธุรกิจ และการพัฒนาแผนธุรกิจ (Business Model Canvas; BMC) 
ระยะเวลาดำเนินการ 1 พ.ค. - 30 มิ.ย. 2568
งบประมาณ 13,450 บาท

รายละเอียดการดำเนินงาน

กิจกรรมการอบรมเชิงปฏิบัติการความรู้ด้านโมเดลธุรกิจและการพัฒนาแผนธุรกิจ เป็นกิจกรรมที่มุ่งเน้นการพัฒนาศักยภาพด้านการบริหารจัดการธุรกิจให้กับกลุ่มวิสาหกิจชุมชน โดยใช้เครื่องมือ Business Model Canvas (BMC) ในการวิเคราะห์และวางแผนธุรกิจอย่างเป็นระบบ

การดำเนินกิจกรรมได้รับความร่วมมือจากผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาธุรกิจจากมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงรายเป็นวิทยากรให้ความรู้แก่ผู้เข้าร่วมอบรม จำนวน 12 คน ประกอบด้วยผู้แทนจากกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ผู้นำชุมชน และผู้ประกอบการแปรรูปสับปะรด

หัวข้อในการอบรมเชิงปฏิบัติการ

1. ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับ Business Model Canvas

  • แนวคิดและหลักการของ BMC
  • องค์ประกอบทั้ง 9 ของ BMC และความสัมพันธ์
  • ตัวอย่างการประยุกต์ใช้ BMC ในธุรกิจต่างๆ
  • การวิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อนของโมเดลธุรกิจ

2. การวิเคราะห์ธุรกิจสุรากลั่นสับปะรดด้วย BMC

  • Customer Segments การระบุกลุ่มลูกค้าเป้าหมาย
  • Value Propositions การกำหนดคุณค่าที่ส่งมอบ
  • Channels การกำหนดช่องทางการจัดจำหน่าย
  • Customer Relationships การสร้างความสัมพันธ์กับลูกค้า
  • Revenue Streams การวิเคราะห์รายได้

3. การพัฒนาแผนธุรกิจ

  • การจัดทำแผนการตลาด
  • การวางแผนการผลิตและการจัดการสินค้าคงคลัง
  • การวางแผนการเงินและการลงทุน
  • การจัดทำแผนการดำเนินงานระยะสั้นและระยะยาว

4. Workshop การจัดทำ BMC

  • แบ่งกลุ่มฝึกปฏิบัติการจัดทำ BMC
  • การนำเสนอและแลกเปลี่ยนความคิดเห็น
  • การให้ข้อเสนอแนะและปรับปรุง BMC

 

ผลการดำเนินกิจกรรม

  • จัดอบรมเชิงปฏิบัติการให้กับกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ฮัก ณ เชียงราย จำนวน 12 คน
  • ผู้เข้าร่วมสามารถวิเคราะห์และจัดทำ Business Model Canvas สำหรับผลิตภัณฑ์สุรากลั่นและน้ำส้มสายชูหมักจากสับปะรด
  • พัฒนาแผนธุรกิจเบื้องต้นที่ครอบคลุมทั้งห่วงโซ่คุณค่า ตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำ
  • มีการกำหนดกลุ่มลูกค้าเป้าหมาย คุณค่าที่ส่งมอบ และช่องทางการจัดจำหน่ายที่ชัดเจน

 

จากการดำเนินกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการความรู้ด้านโมเดลธุรกิจและการพัฒนาแผนธุรกิจ พบว่าผู้เข้าร่วมมีความเข้าใจและสามารถประยุกต์ใช้เครื่องมือ BMC ในการวางแผนธุรกิจได้อย่างเป็นรูปธรรม

ด้านความรู้และความเข้าใจผู้เข้าร่วมทั้ง 12 คน สามารถอธิบายองค์ประกอบทั้ง 9 ของ BMC และเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างองค์ประกอบต่างๆ ได้เป็นอย่างดี

ด้านการปฏิบัติผู้เข้าร่วมสามารถจัดทำ BMC สำหรับธุรกิจสุรากลั่นสับปะรดได้อย่างสมบูรณ์ โดยมีการระบุกลุ่มลูกค้าเป้าหมาย 3 กลุ่มหลัก ได้แก่ นักท่องเที่ยว ร้านอาหาร และผู้บริโภคทั่วไป พร้อมกำหนดคุณค่าที่ส่งมอบ (Value Propositions) ที่ชัดเจน คือ "สุรากลั่นสับปะรด GI จังหวัดเชียงราย ผลิตจากวัตถุดิบคุณภาพ มีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น"

ด้านการพัฒนาแผนธุรกิจกลุ่มวิสาหกิจชุมชนสามารถจัดทำแผนธุรกิจระยะ 1 ปี ที่ประกอบด้วยแผนการตลาด แผนการผลิต และแผนการเงิน โดยตั้งเป้าหมายยอดขายปีแรกและมีแผนการขยายตลาดในปีที่ 2-3

ผลสำเร็จ

กลุ่มวิสาหกิจชุมชนมีความเข้าใจในโมเดลธุรกิจและสามารถนำไปปรับใช้กับการวางแผนธุรกิจได้ กลุ่มวิสาหกิจชุมชนมีแผนธุรกิจที่ชัดเจนและเป็นระบบ สามารถใช้เป็นแนวทางในการดำเนินธุรกิจและขอสนับสนุนจากหน่วยงานต่างๆ ได้

 

2.3กิจกรรม การพัฒนาเสริมศักยภาพกิจกรรมตามโมเดลธุรกิจ BMC ในระดับต้นน้ำ 
ระยะเวลาดำเนินกา 1 ก.ค. - 31 ส.ค. 2568
งบประมาณ 17,050 บาท

  • พัฒนาศักยภาพด้านการจัดการวัตถุดิบและการควบคุมคุณภาพสับปะรด GI
  • สร้างเครือข่ายความร่วมมือกับเกษตรกรผู้ปลูกสับปะรด GI
  • พัฒนาระบบการจัดเก็บและการรักษาคุณภาพวัตถุดิบให้ได้มาตรฐาน
  • อบรมการทำเกษตรแบบผสมผสานและการจัดการศัตรูพืชเพื่อลดความเสี่ยงในการผลิต

 

รายละเอียดการดำเนินงาน

กิจกรรมพัฒนาเสริมศักยภาพตามโมเดลธุรกิจ BMC ในระดับต้นน้ำ เป็นกิจกรรมที่มุ่งเน้นการพัฒนาศักยภาพในการบริหารจัดการวัตถุดิบ การสร้างเครือข่ายเกษตรกร และการพัฒนาระบบการจัดซื้อวัตถุดิบที่มีประสิทธิภาพ เพื่อสร้างความมั่นคงในห่วงโซ่อุปทาน

การดำเนินกิจกรรมได้รับความร่วมมือจากผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดการห่วงโซ่อุปทานจากคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย และตัวแทนเกษตรกรผู้ปลูกสับปะรด GI ที่มีประสบการณ์ รวม 4 ท่าน เป็นวิทยากรให้ความรู้แก่ผู้เข้าร่วม จำนวน 12 คน ประกอบด้วยเกษตรกรผู้ปลูกสับปะรด และผู้แทนกลุ่มวิสาหกิจชุมชน

 

หัวข้อในการพัฒนาศักยภาพ

1. การบริหารจัดการวัตถุดิบ

  • การวางแผนการปลูกและการเก็บเกี่ยวสับปะรด GI
  • การคัดเลือกและควบคุมคุณภาพวัตถุดิบ
  • การจัดเก็บและรักษาคุณภาพสับปะรด
  • การจัดการวัตถุดิบในภาวะขาดแคลน

2. การสร้างเครือข่ายความร่วมมือ

  • การสร้างเครือข่ายเกษตรกรผู้ปลูกสับปะรด GI
  • การทำข้อตกลงซื้อขายล่วงหน้า (Contract Farming)
  • การพัฒนาระบบการสื่อสารและประสานงาน
  • การแบ่งปันความรู้และประสบการณ์ระหว่างเครือข่าย

3. การจัดการความเสี่ยงด้านวัตถุดิบ

  • การวิเคราะห์ความเสี่ยงในห่วงโซ่อุปทาน
  • การจัดทำแผนบริหารความเสี่ยง
  • การพัฒนาแหล่งวัตถุดิบสำรอง
  • การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีในการพยากรณ์ผลผลิต

4. การพัฒนาเกษตรแบบยั่งยืน

  • การทำเกษตรแบบผสมผสาน
  • การจัดการศัตรูพืชแบบบูรณาการ
  • การใช้ปุ๋ยอินทรีย์และการอนุรักษ์ดิน
  • การรับรองมาตรฐาน GAP

การฝึกปฏิบัติ

  • การจัดทำแผนการปลูกและเก็บเกี่ยวรายปี
  • การฝึกปฏิบัติการคัดเลือกคุณภาพสับปะรด
  • การจัดทำข้อตกลงความร่วมมือระหว่างเกษตรกรและวิสาหกิจชุมชน
  • การจัดทำแผนบริหารความเสี่ยงด้านวัตถุดิบ

 

ผลการดำเนินกิจกรรม

จากการดำเนินกิจกรรมพัฒนาเสริมศักยภาพตามโมเดลธุรกิจ BMC ในระดับต้นน้ำ พบว่าการดำเนินงานประสบความสำเร็จในการสร้างความเข้มแข็งให้กับห่วงโซ่อุปทานด้านวัตถุดิบ

ด้านการบริหารจัดการวัตถุดิบผู้เข้าร่วมได้จัดทำแผนการปลูกและเก็บเกี่ยวสับปะรด GI แบบหมุนเวียน ทำให้มีผลผลิตออกสู่ตลาดอย่างต่อเนื่อง ลดปัญหาการขาดแคลนวัตถุดิบ นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาระบบการคัดเลือกและควบคุมคุณภาพที่เป็นมาตรฐาน ทำให้ได้วัตถุดิบที่มีคุณภาพสม่ำเสมอ

ด้านการสร้างเครือข่ายสามารถสร้างเครือข่ายเกษตรกรผู้ปลูกสับปะรด GI จำนวน 10 ราย ครอบคลุมพื้นที่ 5 ตำบล มีการทำข้อตกลงซื้อขายล่วงหน้า (Contract Farming) กับเกษตรกร 5 ราย ที่เพียงพอสำหรับการผลิตตลอดทั้งปี

ด้านการจัดการความเสี่ยงมีการจัดทำแผนบริหารความเสี่ยงที่ครอบคลุมทั้งความเสี่ยงจากภัยธรรมชาติ ศัตรูพืช และความผันผวนของราคา โดยมีการกำหนดแหล่งวัตถุดิบสำรอง 3 แหล่ง และมีการใช้ระบบการพยากรณ์ผลผลิตล่วงหน้า

ด้านการพัฒนาเกษตรยั่งยืนเกษตรกรในเครือข่าย 10 ราย เริ่มปรับเปลี่ยนมาทำเกษตรแบบผสมผสานในการจัดการศัตรูพืช 

ความก้าวหน้าและผลลัพธ์ที่สำคัญ

ห่วงโซ่อุปทานด้านวัตถุดิบมีความมั่นคงและยั่งยืนมากขึ้น ลดความเสี่ยงจากการขาดแคลนวัตถุดิบ และสร้างรายได้ที่มั่นคงให้กับเกษตรกรในพื้นที่ สร้างความเข้มแข็งให้กับห่วงโซ่อุปทานในระดับต้นน้ำ แม้จะประสบปัญหาวัตถุดิบขาดแคลน



รายงานโดย ผศ.นิเวศ จีนะบุญเรือง วันที่รายงาน 30/09/2568 [20810]
30500 12
4 [20754]

แพลตฟอร์มเพิ่มศักยภาพธุรกิจชุมชน

Building Community Enterprise: BCE

ชื่อโครงการ : การพัฒนานวัตกรรมเพื่อเพิ่มมูลค่าสุรากลั่นและน้ำส้มสายชูหมักจากสับปะรด GI จังหวัดเชียงราย

2.1 กิจกรรมพัฒนานวัตกรรมสินค้าและกระบวนการผลิต การขยายสายผลิตภัณฑ์จากฐานทรัพยากรชุมชน 
ระยะเวลาดำเนินการ 1 เม.ย. - 31 พ.ค. 2568 (ขอขยายเวลาถึง 31 ต.ค. 2568) 
งบประมาณ 70,450 บาท (ใช้จ่ายไปแล้ว 42,450 บาท / คงเหลือ 28,000 บาท) 

รายละเอียดการดำเนินงาน 

กิจกรรมพัฒนานวัตกรรมสินค้าและกระบวนการผลิต การขยายสายผลิตภัณฑ์จากฐานทรัพยากรชุมชน เป็นกิจกรรมต่อยอดจากปีที่ 1 ที่มุ่งเน้นการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่และการเพิ่มประสิทธิภาพกระบวนการผลิต โดยใช้ทรัพยากรท้องถิ่นเป็นฐานในการพัฒนา เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับผลิตภัณฑ์สุรากลั่นและน้ำส้มสายชูหมักจากสับปะรด GI จังหวัดเชียงราย 

การดำเนินกิจกรรมได้รับความร่วมมือจากทีมผู้เชี่ยวชาญจากห้องปฏิบัติการสาขาวิชาวิทยาศาสตร์การอาหาร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย นำโดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.นุกุล อินทกูล พร้อมทีมบุคลากรผู้เชี่ยวชาญ คุณสุรินทร์ บุญทราย และคุณชิษณุพงค์ บรรจง รวมถึงผู้เชี่ยวชาญจากบริษัท ฮักภูแล เชียงราย จำกัด ซึ่งเป็นพันธมิตรหลักในการพัฒนาและผลิต ร่วมเป็นวิทยากรให้คำแนะนำแก่ผู้เข้าร่วม จำนวน 12 คน จากกลุ่มวิสาหกิจชุมชน 

หัวข้อในการพัฒนานวัตกรรม 

1. การพัฒนาสายผลิตภัณฑ์ใหม่ 

1.1 การพัฒนาสูตรสุรากลั่นสับปะรดแบบ Premium ที่มีดีกรี 35% และ 40% 

1.2 การพัฒนาน้ำส้มสายชูหมักสับปะรดสูตรเข้มข้น สำหรับการปรุงอาหาร 

2. การพัฒนากระบวนการผลิต 

2.1 การปรับปรุงกระบวนการหมักเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและลดเวลาการผลิต 

2.2 การพัฒนาระบบการกลั่นแบบ 2 ขั้นตอน เพื่อเพิ่มความบริสุทธิ์ของผลิตภัณฑ์ 

2.3 การปรับปรุงกระบวนการกรองและการบ่มสุรา 

2.4 การพัฒนาระบบควบคุมอุณหภูมิในกระบวนการผลิต 

3. การใช้ทรัพยากรท้องถิ่นเพิ่มเติม 

3.1 การทดลองใช้สมุนไพรท้องถิ่นในการปรุงแต่งกลิ่นและรส 

3.2 การใช้วัสดุบรรจุภัณฑ์จากท้องถิ่น (ไม้ไผ่ หวาย) 

3.3 การพัฒนาบรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม 

การฝึกปฏิบัติ 

ฝึกปฏิบัติการพัฒนาสูตรผลิตภัณฑ์ใหม่ 

ทดลองกระบวนการผลิตแบบใหม่ที่พัฒนาขึ้น 

การทดสอบคุณภาพผลิตภัณฑ์ด้วยเครื่องมือวิเคราะห์ 

การประเมินทางประสาทสัมผัส (Sensory Evaluation) 

ผลการดำเนินกิจกรรม 

1) จากการดำเนินกิจกรรมพัฒนานวัตกรรมสินค้าและกระบวนการผลิตพบว่าการดำเนินงานประสบความสำเร็จในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่และปรับปรุงกระบวนการผลิตแม้จะมีความท้าทายจากปัญหาวัตถุดิบสับปะรด GI ที่ขาดแคลนในช่วงแรก 

2) ด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ทีมวิจัยและผู้เข้าร่วมสามารถพัฒนาสูตรผลิตภัณฑ์ใหม่ ประกอบด้วย สุรากลั่นสับปะรด Premium 30% และ 40%, น้ำส้มสายชูหมักสับปะรดสูตรเข้มข้น เพื่อดำเนินการทดสอบคุณสมบัติทางกายภาพ เคมี และประสาทสัมผัสในลำดับต่อไป 

3) ดำเนินการสร้างเครือข่ายเกษตรกรผู้ปลูกสับปะรด GI ในพื้นที่อื่นๆ เพื่อเป็นแหล่งวัตถุดิบสำรอง 

4) พัฒนาต้นแบบผลิตภัณฑ์สุรากลั่นและน้ำส้มสายชูหมักจากสับปะรดในเบื้องต้น แต่ยังไม่สามารถผลิตได้ตามมาตรฐานที่กำหนด 

5) ปรับแผนการดำเนินงานโดยเน้นการพัฒนาสูตรผลิตภัณฑ์และการเตรียมความพร้อมด้านอุปกรณ์การผลิตในระหว่างรอวัตถุดิบ 

ปัญหาและอุปสรรค  
 

ประสบปัญหาขาดแคลนวัตถุดิบสับปะรด GI ที่มีคุณภาพตามเกณฑ์ เนื่องจากสภาพอากาศแปรปรวน (ภัยแล้ง) และการระบาดของศัตรูพืชในพื้นที่เพาะปลูกหลัก  การพึ่งพิงปัจจัยภายนอกที่ควบคุมไม่ได้สูง โดยเฉพาะวัตถุดิบทางการเกษตรที่มีความผันผวนตามสภาพอากาศ 



รายงานโดย ผศ.นิเวศ จีนะบุญเรือง วันที่รายงาน 30/09/2568 [20754]
42450 12