2568 การจัดทำพันธุ์ประวัติโคเนื้อต้นน้ำนิลอุบลเชื่อมโยงห่วงโซ่อุปทานเนื้อพรีเมี่ยม 0
ผล เกษตรกรจำนวน 381 ราย จากทุกอำเภอในจังหวัดอุบลราชธานี ได้รับการถ่ายทอดความรู้/เทคโนโลยีการบันทึกข้อมูลแม่โค การจัดการฟาร์มแบบสมาร์ทฟาร์มเมอร์ และมีแผนการผสมพันธุ์ในรูปแบบเดียวกันทั้งจังหวัดเพื่อผลิตลูกโคที่เป็นอัตลักษณ์ของจังหวัดที่ตั้งชื่อว่า โคนิลอุบล ซึ่งโครงการได้จัดระบบสารสนเทศในการติดตามผลในรูปแบบแอปพลิเคชัน
ผล เทคโนโลยีแอปพลิเคชันได้ใช้ประโยชน์และมีผลกระทบต่อสังคม โดยทำให้เกษตรกรมีเป้าหมายในการเลี้ยงโค และยังเป็นการสร้างความสามัคคีในชุมชน ท้องถิ่นและจังหวัด ในการสร้างอัตลักษณ์ของโคในท้องถิ่น สืบสานวิถีชีวิตในชุมชน
ผล มูลค่าทางเศรษฐกิจ 2,250,000 บาท เกิดขึ้นหลังจากระยะตั้งท้อง 283 วันและการเลี้ยงจนถึงอายุเริ่มขุน (อายุ 18-24 เดือน) คำนวณจากการผลิตลูกโค 1,500 ตัวต่อปี (แม่โคทุกตัวสามารถผลิตลูกโคได้ปีละ 1 ตัว เมื่อเทียบกับเดิมประมาณ 2 ปีได้ลูก 1 ตัว) และได้ลูกโคที่มีศักยภาพในการขุน เนื่องจากมีสายเลือดยุโรปสายพันธุ์แองกัส และมีสายเลือดพันธุ์วากิวที่ทำให้เนื้อได้คุณภาพ ทำให้สามารถขุนได้ในระยะเวลาที่สั้นลง ลดค่าอาหารร้อยละ 5 มูลค่า 1,500 บาทต่อตัว (เมื่อเทียบกับรูปแบบเดิม)
รายงานความก้าวหน้า
ไตรมาส | ผลการดำเนินงาน | งบประมาณที่ใช้ | ผู้รับบริการ |
---|---|---|---|
4 [20775] |
สมาชิกเกษตรกรของเครือข่ายโคเนื้อนิลอุบลเป็นเกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อต้นน้ำ จำนวน 381 ราย ได้ขึ้นทะเบียนประวัติแม่พันธุ์แล้ว จำนวน 434 ตัว โดยได้บันทึกประวัติโคด้วยแอปพลิเคชัน “เซียนบีฟ” ซึ่งเป็นแอปพลิเคชันย่อยในแอปพลิเคชัน “เซียนวัว” ของบริษัทซินเทลลิเจนท์ จำกัด ที่เหมาะการบริหารจัดการฟาร์มโคเนื้อ จากการอบรมถ่ายทอดเทคโนโลยีพบว่าเกษตรกรสามารถบันทึกข้อมูลด้วยตัวเอง โดยบันทึกข้อมูลที่สำคัญ ได้แก่ พิกัดฟาร์ม บันทึกพันธุ์ประวัติโค ทั้งนี้ได้นำแอปพลิเคชัน เซียนบรีดส์แมน แนะนำแก่เจ้าหน้าที่ผสมเทียม เพื่อช่วยเกษตรกรบันทืกข้อมูลการผสมพันธุ์ การคลอด การตรวจความสมบูรณ์ของร่างกาย การตรวจการเป็นสัดและการผสมเทียม การตรวจท้อง ทำให้การจัดทำประวัติโคมีความละเอียดสมบูรณ์ สามารถสร้าง QR Code ของโคแต่ละตัวพร้อมความสามารถในการแชร์ข้อมูลไปยังผู้อื่นและสามารถดาวน์โหลดประวัติโคได้อีกด้วย ซึ่งการจัดการข้อมูลประวัติโคจะทำให้เกษตรกรบริหารฟาร์มได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น และประวัติโคที่สมบูรณ์จะช่วยระบบตลาดลูกโค ทำให้เครือข่ายสามารถกำหนดราคาลูกโคที่สูงกว่าท้องตลาดโดยทั่วไป ลูกโคมีการสั่งจองเพิ่มมากขึ้น โครงการฯได้ประสานงานกับสำนักเทคโนโลยีชีวภาพการผลิตปศุสัตว์ เพื่อจัดน้ำเชื้อสำหรับกลุ่มแม่โคต้นน้ำ นิลอุบล ตามสายพันธุ์ที่ต้องการ ได้แก่ สายพันธุ์แองกัส และสายพันธุ์วากิว โดยได้เสนอนวัตกรรม “เซียนซีเมน” ซึ่งเป็นระบบบริหารจัดการน้ำเชื้อของบริษัทซินเทลลิเจนท์ จำกัด ให้เป็นฐานข้อมูลน้ำเชื้อที่เชื่อมต่อไปยัง แอปพลิเคชันเซียนบีฟ ทำให้การควบคุมการผสมพันธุ์ให้มีประสิทธิภาพและถูกต้อง สมาชิกเกษตรกรของเครือข่ายโคเนื้อนิลอุบลที่ได้รับการถ่ายทอดเทคโนโลยี เป็นเกษตรกรจากทุกอำเภอในจังหวัดอุบลราชธานี (25 อำเภอ) ได้มีการลงทะเบียนแม่โคทุกตัวด้วยแอปพลิเคชันเซียนบีฟ คัดเลือกแม่โคพื้นฐาน คัดเลือกแม่โคลูกผสม จัดการน้ำเชื้อด้วยเซียนซีเมน และบันทึกการผสมเทียมด้วยเซียนบรีดส์แมน ซึ่งปัจจุบันมีแม่โคตั้งท้องจากการผสมเทียมของโครงการ และการติดต่อซื้อลูกโคจากผู้ประกอบการ โดยผู้ประกอบการสำคัญ ได้แก่ บริษัท นครพนมบีฟ (ไทยแลนด์) จำกัด จังหวัดนครพนม ผู้ประกอบการโรงเชือดโคในจังหวัดอยุธยา และสหกรณ์บริการโคเนื้อแก่นคูณ จำกัด จังหวัดขอนแก่น รายงานโดย ผศ.น.สพ.ดร.มนกานต์ อินทรกำแหง วันที่รายงาน 30/09/2568 [20775] |
174020 | 381 |
3 [19586] |
“โคนิลอุบล”เป็นการวางแผนผสมพันธุ์หลายสายพันธุ์ โดยปัจจุบันใช้แม่ไทยบราห์มันเลือดผสมที่มีอยู่เดิมของเกษตรกร เป็นรุ่นยาย และใช้พ่อพันธุ์แองกัสเลือดร้อย เป็นรุ่นตา เพื่อให้ได้ลูกผสมไทยบราห์มันและแองกัสเลือดผสมที่มีโครงสร้างใหญ่และแข็งแรงทนต่อสภาพอากาศ จากนั้นใช้น้ำเชื้อโคพันธุ์วากิวเป็นสายพ่อ เพื่อให้ได้ลูกผสมสายเลือดไทยบราห์มันแองกัสและวากิว เพื่อให้เกิดไขมันแทรกในกล้ามเนื้อ มุ่งให้เป็นเนื้อเกรดพรีเมียมที่เป็นโคอัตลักษณ์ของเกษตรกรกลุ่มเครือข่าย กลุ่มเครือข่ายโคนิลอุบล ส่งเสริมให้เกษตรกรในชุมชนต่าง ๆ เลี้ยงโคแม่พันธุ์เพื่อผลิตลูกโดยให้ขึ้นทะเบียนแม่พันธุ์ มีเป้าหมายสร้างต้นแบบ อำเภอละ 10 ครอบครัว ๆ ละ 12 ตัว รวม 3,000 ตัวต่อปี เพื่อผลิตลูกโคให้ได้ 1,500 ตัวต่อปี ลูกเพศผู้นำเข้าขุน 700 ตัวต่อปี ส่วนลูกเพศเมียคัดเป็นแม่พันธุ์ต่อไป อย่างไรก็ตามพบว่า ที่ผ่านมาเกษตรกรสมาชิกไม่มีข้อมูลลูกโคที่เกิดจากแม่พันธุ์ที่ดี ขาดการทำประวัติตั้งแต่รุ่นตายาย ไม่มีข้อมูลสายพันธุ์ของแม่พันธุ์ ทำให้รุ่นลูกมีข้อมูลสายพันธุ์ไม่สมบูรณ์ ไม่สามารถนำไปประกอบการตัดสินใจในการนำโคเข้าขุน จึงมีโอกาสเสี่ยงต่อการขาดทุน โครงการนี้ได้ปรับเปลี่ยนการใช้น้ำเชื้อพ่อพันธุ์ที่มีจีโนไทป์ TT โดยใช้เทคนิค Real-time PCR ในการตรวจสอบน้ำเชื้อที่มียีนที่ควบคุมการสร้างไขมันแทรกเนื้อ ยีนThyroglobulin (TG) ที่บริเวณส่วน 5-UTR ที่เรียกว่า ยีน TG5ซึ่งจะพบว่าดีเอ็นเอมีการเปลี่ยนแปลงชนิดของเบสหนึ่งตำแหน่ง (Single nucleotide polymorphism; SNP) ณ ตำแหน่งที่ 22จากเบส C (Cytosine) เป็น T (Thymine) จึงทำให้เกิดจีโนไทป์ได้ 3ลักษณะ ได้แก่ TT CT และ CC ซึ่งมีรายงานว่าเป็นลักษณะพันธุกรรมที่มีผลต่อการมีไขมันแทรกสูง ไขมันแทรกปานกลาง และไม่มีไขมันแทรก ตามลำดับ ส่งเสริมการเลือกน้ำเชื้อเฉพาะพ่อพันธุ์ที่มีจีโนไทป์ TT พันธุ์แท้ (Full blood) เพื่อเพื่อผลิตลูก F1 F2และ F3ต่อไป ส่งเสริมให้เกษตรกรให้ความสำคัญด้านโภชนาการ โดยมุ่งเป้าจัดการอาหาร 2ระยะ ได้แก่ ระยะก่อนคลอดและหลังคลอด โดยโคทุกตัวจะมีการบันทึกการผสมพันธุ์และผลการตรวจท้อง ด้วยแอปพลิเคชัน “เซียนบีฟ” เพื่อให้แอปพลิเคชันเตือนให้เตรียมการคลอดล่วงหน้าก่อนคลอด 2เดือน เกษตรกรจะต้องให้อาหารโคสูตรก่อนคลอดตามโภชนาการที่ต้องการ และให้ปริมาณอาหารอย่างเหมาะสมอย่างน้อย 5-6%ของน้ำหนักตัวต่อวัน วิเคราะห์ค่าคะแนนร่างกาย (Body condition score, BCS) เก็บข้อมูลในแอปพลิเคชัน“เซียนบีฟ” เมื่อมีการคลอด แอปพลิเคชัน“เซียนบีฟ” จะแจ้งเตือนการเป็นสัดหลังคลอด ให้เกษตรกรบันทึกการผสมพันธุ์และการตั้งท้องหลังคลอด แนวทางการแก้ไขปัญหานี้จะทำให้เกษตรกรได้ลูกโค 1ตัว/แม่/ปี และทำให้วิสาหกิจได้ผลผลิตโคสายพันธุ์วากิวเพิ่มขึ้น นอกจากนี้ยังส่งเสริมให้เกษตรกรให้ความสำคัญด้านโภชนาการ มีการเตรียมขุนในระยะ 8-12และ 12-24เดือน เพื่อให้ได้น้ำหนักตามเป้าหมายก่อนเริ่มขุน น้ำหนัก 250กิโลกรัมในระยะ 12เดือน และน้ำหนัก 550กิโลกรัมในระยะ 24เดือน ส่งเสริมให้มีการวัดขนาดร่างกายโคเพื่อประมาณน้ำหนักโค และบันทึกเป็นกราฟในแอปพลิเคชัน “เซียนบีฟ” เทียบกับเป้าหมาย และบันทึกการใช้อาหารในช่วงขุน โดยเน้นการใช้ กากเบียร์สดเป็นกากมอลต์เบียร์ ซึ่งมีระดับของโปรตีนประมาณ 26-28เปอร์เซ็นต์ พลังงานประมาณ 2.2-2.3 Mcal/kg และยังมีคุณสมบัติเป็นอาหารที่มีเยื่อใยด้วย เพื่อให้ได้น้ำหนักตามเป้าหมายในระยะขุน น้ำหนัก 700-750กิโลกรัมเมื่อโคอายุ 30เดือน รายงานโดย ผศ.น.สพ.ดร.มนกานต์ อินทรกำแหง วันที่รายงาน 05/07/2568 [19586] |
13140 | 230 |
2 [18941] |
อยู่ในขั้นตอนประชุมวางแผนการดำเนินกับคณะทำงานและชุมชนเพื่อวางแผนการทำงานในปี2568 และดำเนินการเบิกงบประมาณจากมหาวิทยาลัยเพื่อลงโครงการตามที่วางแผนไว้ รายงานโดย ผศ.น.สพ.ดร.มนกานต์ อินทรกำแหง วันที่รายงาน 04/04/2568 [18941] |
0 | 0 |