เครือข่ายส่งเสริมธุรกิจเทคโนโลยีและนวัตกรรม กปว.#
  • บริการของ กปว.
    • โครงการ
    • เทคโนโลยี
    • ผู้เชี่ยวชาญ
    • คำปรึกษา/ลูกค้า
    • ผลิตภัณฑ์
    • แลกเปลี่ยนเรียนรู้
  • หน้าหลัก
  • Friday, June 13, 2025 เวลา :

เทคโนโลยีพร้อมถ่ายทอด

รหัส
8996
ชื่อ
หญ้าหมักสำหรับเลี้ยงสัตว์ ชม 169 ครั้ง
เจ้าของ
ผศ.บรรทด จอมสวรรค์ และคณะ
เมล์
banthod49@gmail.com
รายละเอียด

"หญ้าหมักหมายถึง พืชอาหารสัตว์ต่างๆ ที่เก็บรักษาไว้ในสภาพความชื้นสูงในที่ไม่มีอากาศ ซึ่งการเก็บถนอมในลักษณะนี้สามารถอยู่ได้เป็นเวลานาน โดยส่วนประกอบต่างๆ และคุณค่าอาหารไม่เปลี่ยนแปลงสำหรับไว้ใช้เป็นอาหารสัตว์ในช่วงขาดแคลนหญ้าสด  ประเภทของหญ้าหมัก แบ่งตามวิธีการทำ “หญ้าหมักสด”  คือ หญ้าหมักที่ได้จากการใช้พืชสด มีความชื้นสูงจากการตัดโดยตรงแล้วนำมาหมัก  “หญ้าหมักแห้ง”  คือ หญ้าหมักที่ได้จากการใช้พืชสดนำมาผึ่งแดดระยะสั้น  เพื่อไล่ความชื้นออกให้เหลือประมาณ 25 – 55 %  แล้วจึงนำมาบรรจุลงภาชนะหมัก และต้องสับให้สั้นเพื่อให้การอัดแน่นได้ดี เนื่องจากความชื้นต่ำหญ้าหมักชนิดนี้ต้องเก็บในภาชนะบรรจุอย่างดีเพื่อป้องกันไม่ให้อากาศเข้าได้

ปัจจัยที่ควบคุมคุณภาพของหญ้าหมัก  ชนิดของพืชที่เหมาะสมในการทำหญ้าหมัก ควรเลือกพืชที่มีเปอร์เซ็นต์น้ำตาลสูงมากกว่า 6 % เพื่อเป็นอาหารจุลินทรีย์ที่เกิดระหว่างกระบวนการหมัก ลักษณะของต้นพืชควรมีลำต้นเพื่อลดช่องอากาศภายในให้น้อยที่สุด เช่น ข้าวโพด หญ้ารูซี่ หญ้าเนเปียร์ หรือพืชตระกูลถั่ว  เวลาในการตัดพืชมาทำหญ้าหมักอายุของพืชควรอยู่ในช่วงที่ให้ผลผลิตสูง  คุณค่าทางอาหารเพียงพอ ไม่แก่หรืออ่อนเกินไป เช่น ข้าวโพด ควรตัดในระยะเมล็ดกำลังเป็นน้ำนมและก่อนที่จะเริ่มแข็งตัว  ถ้าเป็นข้าวฟ่าง ควรตัดเมื่อใกล้จะมีดอกอายุประมาณ 10 – 11สัปดาห์จนถึงระยะติดเมล็ดอ่อนๆ  สำหรับหญ้าอื่นๆ ควรตัดในระยะเริ่มออดดอก  อายุของหญ้าที่จะตัดไม่แน่นอนควรสังเกตจากเปอร์เซ็นต์ของวัตถุแห้งต้องไม่ต่ำกว่า 25 % และไม่สูงกว่า 35 %  ความยาวของท่อนพืช ควรตัดหรือสับให้เป็นชิ้นสั้นๆ ประมาณ 3 – 5ซม. ช่วยให้อัดได้แน่นเป็นการไล่อากาศได้ง่าย  ระดับความชื้นควรอยู่ระหว่าง 65 – 70 % ช่วยให้อัดแน่น ไล่อากาศได้ง่าย  ไม่ทำให้เกิดเชื้อราในพืช  หากพืชมีความชื้นสูงเกินไป ก่อนหมักให้ทำการตัดพืชแล้วผึ่งแดดไว้ในแปลงสัก 2 – 3ชม. หรือใช้วัตถุดิบเสริมเพื่อดูดซับความชื้น อาทิ  เมล็ดธัญพืชบด หญ้าแห้ง ฯลฯ  สารช่วยหมัก เป็นสารเพื่อเพิ่มน้ำตาล ลดความชื้น ทำให้เกิดกรดแลคติกเร็วขึ้น และเพิ่มความน่ากิน เช่น กากน้ำตาล รำละเอียด เกลือ

ลักษณะที่ดีของหญ้าหมัก  สีหญ้าหมักที่ดีควรมีสีเขียวแกมเหลือง หรือสีเหลือง ซึ่งถ้าหญ้าหมักเป็นสีดำไม่ควรนำไปใช้เลี้ยงสัตว์  กลิ่นหอมคล้ายผัก ผลไม้ดอง   เนื้อหญ้าหมักจะต้องไม่เป็นเมือก ไม่เละ ไม่มีราหรือส่วนเน่าบูด  ความชื้นควรอยู่ระหว่าง 65 – 70 % ทดสอบโดยบีบหญ้าหมักด้วยมือ ถ้ามีน้ำเหลวๆไหลออกมาแสดงว่า มีความชื้นมากเกินไป อาจทำให้หญ้าหมักเสียได้ง่าย

 

 

ประโยชน์/ข้อดีของหญ้าเนเปียร์ หมัก

- สามารถทำได้ทุกฤดูกาล

- ใช้พื้นที่ในการเก็บรักษาน้อย

- ใช้ทุกส่วนของต้นพืชให้เป็นประโยชน์ ส่วนของลำต้นที่แข็ง เมื่อหมักแล้วจะอ่อนนุ่มสัตว์ชอบกิน

- หญ้าหมักมีลักษณะอวบน้ำ สัตว์ชอบกิน

- สามารถรักษาธาตุอาหารต่างๆ ไว้ได้สูงกว่าการหมักหญ้าแห้ง

- ลดอันตรายจากอัคคีภัย ในการเก็บเมื่อเทียบกับหญ้าแห้ง

- คุณค่าทางอาหารไม่ลดลง ถ้าปฏิบัติตามขั้นตอนที่ดังกล่าว

- ช่วยเพิ่มสารอาหารโปรตีนและจุลินทรีย์ที่มีคุณภาพที่ได้จากการหมักเหมาะสำหรับโคนม"

คำสำคัญ
หญ้าหมัก  อาหารสัตว์  หญ้าเนเปีย  
บันทึกโดย
ดร.อรวรรณ  วนะชีวิน  มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย

รายละเอียดผู้รับบริการ

ไม่พบข้อมูลผู้รับบริการ




สงวนลิขสิทธิ์ © 2568 กลุ่มส่งเสริมธุรกิจเทคโนโลยีและนวัตกรรม(ธท.) กองส่งเสริมและประสานเพื่อประโยชน์ทางวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม(กปว.)
มีปัญหาแจ้งได้ที่ ekapong at mhesi.go.th