Knowledge Sharing ชุมชนแห่งการเรียนรู้...

คำสำคัญ : การถ่ายทอดเทคโนโลยี  การพัฒนานวัตกรรม  

---

การถ่ายทอดเทคโนโลยี (Technology Transfer)

การถ่ายทอดเทคโนโลยี (Technology Transfer) เป็นกระบวนการที่นำเทคโนโลยีจากที่เดิมมาใช้หรือพัฒนาในสถานที่หรือองค์กรอื่น ๆ ซึ่งสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในที่ปลูกสร้างต่อยอด การถ่ายทอดเทคโนโลยีมีประวัติยาวนาน ตั้งแต่ยุคโบราณถึงปัจจุบัน การถ่ายทอดเทคโนโลยีมีความสำคัญทั้งในด้านการพัฒนานวัตกรรม ความมั่นคงและระบบเศรษฐกิจของชาติ การถ่ายทอดเทคโนโลยีตามความหมายที่ได้นิยามไว้โดย Michael Blakeney(1989)เป็นกระบวนการที่การวิจัยทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี พื้นฐานและการคิดค้นพื้นฐานสำคัญๆถูกพัฒนาและส่งต่อ ไปสู่การประยุกต์ใช้งานเชิงปฏิบัติการ การนำไปประยุกต์ ใช้งานและการเป็นผลิตภัณฑ์ในเชิงพาณิชย์ ทั้งนี้อาจเป็น วิธีการภายใต้การควบคุมโดยกฎหมายหรือไม่ก็ได้  Jain และ Triandis (1990) คือ

“กระบวนการที่วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีถูกโอนถ่ายระหว่างบุคคลหรือ กลุ่มบุคคลหนึ่ง ไปยังบุคคลหรือบุคลอื่นๆ ที่มีความเกี่ยวข้องในการนำความรู้ใหม่ที่ได้รับนั้นไปใช้ในการทำสิ่งต่างๆขึ้นมา”

ต่อมาในปี 1992, Roessner ได้ให้คำจำกัดความของการถ่ายทอดเทคโนโลยีเอาไว้ว่า

“เป็นการเคลื่อนย้ายของ Know-how, ความรู้ด้านเทคนิค, หรือเทคโนโลยี จากองค์กรหนึ่งที่เป็นผู้สร้าง ไปสู่องค์กรอื่นๆ”

และหลังจากนั้นในปี 1995, The National Aeronautics and space Administration ของสหรัฐอเมริกา ได้ให้คำจำกัดความของการการถ่ายทอดเทคโนโลยีไว้ว่า

“การบวนการในการพัฒนาเทคโนโลยีขึ้นมาเพื่อวัตถุประสงค์อย่างใดอย่างหนึ่งขององค์กรหนึ่ง และมีการถ่ายทอดไปสู่องค์กรอื่นที่สามารถนำไปใช้ในวัตถุประสงค์อื่นๆได้”

ต่อมาในปี 2000, Khalil ได้สรุปคำจำกัดความของ การถ่ายทอดเทคโนโลยี จากความหมายทั้งหมดดังที่กล่าวมา ว่าเป็น

“กระบวนการที่ยินยอมให้เทคโนโลยีเคลื่อนย้ายออกแหล่งผลิต ไปสู่ผู้รับ ซึ่งแหล่งผลิตเทคโนโลยีในที่นี้หมายถึง เจ้าของ หรือผู้ที่ถือความรู้เอาไว้ ในขณะที่ผู้รับคือ ผู้ที่จะได้รับประโยชน์บางอย่างจากความรู้นั้น”

สำหรับประเทศไทย ในปี 1996 สำนักวิทยาศาสตร์ราชบัณฑิตยสถาน ได้ให้คำจำกัดความของการถ่ายทอดเทคโนโลยีไว้อย่างละเอียด ดังต่อไปนี้

“การถ่ายทอดเทคโนโลยีเป็นกระบวนการส่งมอบทางเทคโนโลยีซึ่งเป็นสิ่งที่มีค่า ดงันั้นการถ่ายทอดจึงเปลี่ยนไปเป็นการซื้อ และการขาย โดยไม่มีราคาถูกหรือแพง แต่เป็นราคาที่พอใจของทั้งสองฝ่าย โดยทั่วไป ตลาดเป็นของผู้ขายหรือผู้ถ่ายทอด และการตกลงจึงเป็นการต่อรอง ในสภาพของการตกลงแบบมีได้มีเสีย (trade off) โดยพิจารณาทั้งในแง่กฎหมาย เทคนิค และความคุ้มทุน กระบวนการคิดค้นเริ่มต้นด้วยการวิจัยและพัฒนา และมีความต่อเนื่อง จนถึงกระบวนการติดต่อ ต่อรอง แข่งขัน เล่ห์เหลี่ยม เทคนิคในการจัดการ จนถึงกระบวนการผลิตสินค้าในวงจรอุตสาหกรรม เทคโนโลยีที่ได้รับการซื้อขาย หรือถ่ายทอด จะเป็นเทคโนโลยีที่เป็นทรัพย์สิน เป็นความลับทางการค้า และเป็นเทคโนโลยีล่าสุด ไม่ล้าสมัย การถ่ายทอดจะมีทั้งแนวตั้งด้านการวิจัยและพัฒนา และแนวนอนคือการกระจายเทคโนโลยีไปที่อื่นอย่างไรก็ตามการซื้อแบบกดปุ่ม Turn Key เพื่อประโยชน์ทางการค้าก็ยังมีอยู่ถึงแม้ว่าจะไม่เป็นวิธีการถ่ายทอดที่เหมาะสมของประเทศก็ตามขั้นตอนการถ่ายทอดเทคโนโลยีที่เหมาะสมจะเน้นที่การคัดเลือกโดยคำนึงความต้องการร่วมกับภาวะอื่นๆของประเทศเช่นสิ่งแวดล้อมเศรษฐกิจทรัพยากรประชากรสังคมวัฒนธรรมการเมืองกฎหมายเทคโนโลยีที่ถ่ายทอดจะต้องมีความเหมาะสมมีประโยชน์ในเชิงพาณิชย์และสร้างโอกาสในการรับทอด จนสามารถทำได้ด้วยตนเอง และดัดแปลงให้ดีกว่าเดิมได้ จึงจะถือว่าการถ่ายทอดสมบูรณ์แบบ และสำเร็จตามความต้องการ การซื้อเทคโนโลยีสำหรับประเทศที่กำลังพัฒนามีความจำเป็น โดยต้องเลือกประเภทที่มีความได้เปรียบสูงนำมาปรับใช้และพัฒนาปรับปรุงให้เป็นเจ้าของเทคโนโลยีนั้นๆให้ได้ในที่สุด”

ดังนั้นสิ่งสำคัญในการถ่ายทอดเทคโนโลยี คือการสื่อสารระหว่าง ผู้ถ่ายทอด (Transferor)และ ผู้รับการถ่ายทอด (Transferee) ดังนั้นจึงต้องมีการเชื่อมโยงระหว่าง 2ฝ่าย ไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานวิจัยผู้สร้างนวัตกรรมที่ตอบสนองความต้องการผู้ใช้ ภาคการศึกษาผู้มีองค์ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และภาคอุตสาหกรรมผู้ผลิตเพื่อการพาณิชย์ ซึ่งในที่นี้การทำหน้าที่ประสานงานเพื่อเป็นตัวกลางระหว่างผู้ใช้เทคโนโลยีและผู้ผลิตเทคโนโลยีระหว่างนักวิจัยและนักผลิต ถือได้ว่าเป็นองค์ประกอบสำคัญของการถ่ายทอดเทคโนโลยี รวมถึงการเชื่อมโยงไปยังทรัพยากรทั้งภายในและภายนอกที่เกี่ยวข้อง ดังนั้นการที่ประเทศกำลังพัฒนาจะสามารถ “พัฒนาแบบก้าวกระโดด” (Leapfrog) จึงมีความจำเป็นที่จะต้องหากลยุทธ์ในการถ่ายทอดเทคโนโลยีให้มีประสิทธิภาพมากที่สุด วิธีการหาเทคโนโลยีที่มีอยู่ในโลกที่เหมาะสมกับความต้องการของตน นอกจากจะต้องศึกษาวิธีการเจรจาต่อรอง วิธีการซื้อ วิธีการร่างสัญญาข้อกำหนดต่างๆ วิธีการรับการถ่ายทอดเทคโนโลยี การเตรียมการด้านต่างๆ การฝึกอบรม การดำเนินงานลงสู่การผลิตสู่สังคมต่างๆอย่างมีประสิทธิภาพแล้ว ยังมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องทำการวิเคราะห์ก็คือแรงจูงใจในการถ่ายทอดเทคโนโลยีของผู้ที่มีส่วนร่วมที่สำคัญ ในกระบวนการดังกล่าว ไม่ว่าจะเป็นผู้ถ่ายทอด (Transferor) ผู้รับการถ่ายทอด (Transferee) เนื่องจากการศึกษาที่ผ่านมาพบว่า หลายครั้งที่การถ่ายทอดเทคโนโลยีไม่ประสบความสำเร็จ หรือไม่มีประสิทธิภาพ สาเหตุหนึ่งเกิดจากการที่ไม่สามารถตอบสนองความต้องการฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งได้ เนื่องจากการละเลยหรือไม่ทราบถึงแรงจูงใจ หรือความต้องการของผู้ที่เข้าร่วมกระบวนการถ่ายทอดเทคโนโลยีแต่ละฝ่าย

ความสำคัญของการถ่ายทอดเทคโนโลยีในการพัฒนานวัตกรรม

การถ่ายทอดเทคโนโลยีเป็นปัจจัยสำคัญที่สนับสนุนในการสร้างสรรค์นวัตกรรมที่สามารถแก้ไขปัญหาที่ซับซ้อนในสังคม การนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ในท้องถิ่นช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ทรัพยากร, ลดการขัดแย้งทางเทคโนโลยี, และสร้างโอกาสในการพัฒนานวัตกรรมที่ตอบสนองต่อความต้องการของชุมชน นอกจากนี้ยังมีความสำคัญของการถ่ายทอดเทคโนโลยีในเชิงเศรษฐกิจ การถ่ายทอดเทคโนโลยีส่งผลให้การผลิตและบริการมีประสิทธิภาพมากขึ้น, ลดต้นทุน, และสร้างงานที่มีคุณค่า การลงทุนใน R&D และการถ่ายทอดเทคโนโลยีเป็นแหล่งสร้างความมูลค่าทางเศรษฐกิจที่สำคัญ ทำให้ประเทศสามารถแข่งขันได้ในตลาดโลก โดยมีผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจในหลายด้าน:

1. การสร้างงานและคุณค่า: การพัฒนานวัตกรรมช่วยสร้างงานที่มีคุณค่าและเพิ่มโอกาสในการทำงาน.

2. การเพิ่มประสิทธิภาพ: การนำเทคโนโลยีมาใช้ในการผลิตช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและลดค่าใช้จ่าย.

3. การสร้างความยั่งยืน: การถ่ายทอดเทคโนโลยีสนับสนุนการพัฒนายั่งยืนทางเศรษฐกิจ.

4. การสร้างนวัตกรรม: นวัตกรรมที่เกิดจากการถ่ายทอดเทคโนโลยีมีผลกระทบในด้านต่างๆ ของสังคม.

 

นอกจากนี้ยังมีความสำคัญต่อระบบนวัตกรรมของชาติโดยมีบทบาทสำคัญในการการเชื่อมโยงและส่งเสริมให้เกิดถ่ายทอดองค์ความรู้ผ่านกระบวนการถ่ายทอดเทคโนโลยี

การถ่ายทอดองค์ความรู้: การทำงานร่วม

การถ่ายทอดเทคโนโลยีมิได้เป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นแบบเส้นตรง แต่เป็นผลมาจากการทำงานร่วมกันของหลายส่วนผู้มีผลสัมฤทธิ์. นักวิจัย, ผู้รับการถ่ายทอด, และผู้ใช้จะต้องมีการสื่อสารและการทำงานร่วมกันอย่างเป็นอย่างดี. ความเชื่อมโยงที่แข็งแกร่งระหว่างผู้ผลิตและผู้ใช้มีบทบาทสำคัญในการสร้างนวัตกรรมที่ตอบสนองต่อความต้องการของชุมชน

บทบาทของผู้รับถ่ายทอด

การรับถ่ายทอดไม่เพียงแค่การรับข้อมูลและเทคโนโลยี, แต่ยังเกี่ยวข้องกับการปรับปรุงและการพัฒนาต่อ. ผู้รับถ่ายทอดต้องมีความสามารถในการประยุกต์ใช้ความรู้ในการผลิตและการพัฒนาผลิตภัณฑ์. การทำงานร่วมกับนักวิจัยและผู้ผลิตเทคโนโลยีเป็นส่วนสำคัญของการถ่ายทอดที่ประสบความสำเร็จ

ความสำคัญของการเชื่อมโยง

การเชื่อมโยงระหว่างหน่วยงานวิจัย, ผู้ใช้, และผู้ผลิตเทคโนโลยีมีความสำคัญอย่างมาก. การสร้างสัมพันธ์แบบ win-win ช่วยส่งเสริมนวัตกรรมและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ. การถ่ายทอดที่มีการเชื่อมโยงและความร่วมมือจะสร้างความยั่งยืนและความเจริญรุ่งเรือง

กระบวนการ ACIS ในการถ่ายทอด

Dieter Rombach และ Reinhold Achatz ได้ระบุกระบวนการ Acquire, Convert, Implement, และ Store (ACIS) เป็นโครงสร้างที่มีประสิทธิภาพในการถ่ายทอด. กระบวนการนี้มุ่งเน้นการไหลของความรู้จากห้องปฏิบัติการวิจัยไปสู่การประยุกต์ใช้ในธุรกิจใหม่ๆ

การถ่ายทอดในเครือข่าย

การถ่ายทอดไม่จำเป็นต้องเกิดขึ้นแบบเส้นตรง แต่อาจผลิตจากเครือข่ายที่สามารถถ่ายทอดองค์ความรู้ได้ เครือข่ายนี้เชื่อมโยงระหว่างผู้ใช้, นักวิจัย, และผู้ผลิต, ทำให้เกิดกระบวนการเรียนรู้และนวัตกรรม

การเชื่อมโยงและการขยายตัว

การเชื่อมโยงแบบเปิดเผยช่วยให้เกิดการขยายตัวทางเศรษฐกิจ และการสร้างผลิตภัณฑ์และบริการใหม่. นอกจากนี้, การถ่ายทอดที่มีการเชื่อมโยงช่วยในการก่อตั้งบริษัทใหม่และการสร้างงานที่มีคุณค่า.

การใช้เครือข่ายสนับสนุน

การนำเข้าความรู้จากเครือข่ายที่มีความสนับสนุนจากองค์กรหรือทรัพยากรภายนอกเสริมสร้างพลังในกระบวนการถ่ายทอด. การให้คำแนะนำ, แหล่งทุน, และการเชื่อมโยงเป็นส่วนสำคัญของการทำให้กระบวนการเสร็จสมบูรณ์

---