อบรม/ถ่ายทอดเทคโนโลยี/ฝึกปฏิบัติ

1. ฝึกอบรมและปฏิบัติวิธีการทำแปลงทดลองข้าวกระถางในโรงเรือน ณ โรงแรม เพ-ลา เพลิน บูติค รีสอร์ท อำเภอคูเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ วันที่ 27 ธันวาคม 2560 ซึ่งเป็นปีแรกที่กลุ่มจะต้องศึกษาและปฏิบัติเพื่อให้ทราบถึงผลกระทบที่มีต่อนาข้าวในท้องถิ่นของตนว่าเหมาะกับการใช้ปุ๋ยชนิดไหนและอัตราเท่าไหร่จึงจะเหมาะสม คือผลผลิตไม่ลดลงและค่าใช้จ่ายไม่เพิ่มขึ้น โดยมี นางณัฐหทัย สุทธิวงษ์ เป็นวิทยากร และมีเกษตรกรบ้านแบงใหม่เข้าอบรมจำนวน 4 คน มีความพึงพอใจในภาพรวมเท่ากับ 94.44 %

2. ฝึกอบรมเทคโนโลยีการแปรรูปเห็ด ณ กลุ่มเกษตรกรบ้านแบงใหม่ ตำบลหนองหลวง อำเภอเฝ้าไร่ จังหวัดหนองคาย ในวันที่ 14 มีนาคม 2561 โดยมีนางสาวพรพิมล ควรรณสุ วิทยากรจากมหาวิทยาลัยนครพนมมาให้ความรู้ และนำฝึกปฏิบัติ ซึ่งหัวข้อที่เรียนมี การทำแหนมเห็ด การทำข้าวเกรียบจากเห็ด ซึ่งเกษตรกรส่วนใหญ่เป็นแม่บ้านที่สนใจ ในการนี้มีผู้เข้าร่วมฝึกอบรมจำนวน 46 คน ความพึงพอใจของกลุ่มเท่ากับ 89.68 %

3. ฝึกอบรมเทคโนโลยีวิธีการคัดเลือกพันธุ์ข้าวให้ได้คุณภาพ ณ กลุ่มเกษตรกรบ้านแบงใหม่ ตำบลหนองหลวง อำเภอเฝ้าไร่ จังหวัดหนองคาย ในวันที่ 27 มีนาคม 2561 โดยมีนางสาววราภรณ์ ศิริดล และนายทวีศิลป์ โสมสุพิน วิทยากรจากศูนย์วิจัยข้าวหนองคายมาให้ความรู้ และนำฝึกปฏิบัติขั้นตอนการตรวจสอบเมล็ดพันธุ์ข้าวเพื่อให้สามารถผ่านเกณฑ์มาตรฐานพันธุ์ข้าวได้ ในการนี้มีผู้เข้าร่วมฝึกอบรมจำนวน 42 คน ความพึงพอใจของกลุ่มเท่ากับ 85.76 %

เป็นวิทยากรอบรมลูกข่ายเรื่องการผลิตปุ๋ยอินทรีย์

1. นายดำรง คงปัญญา รองประธานกลุ่ม ทำหน้าที่วิทยากรบรรยายการบริหารจัดการโรงปุ๋ยของแม่ข่าย ที่สามารถดำเนินการอย่างมีประสิทธิภาพและประสบความสำเร็จในด้านกิจกรรมที่เกิดประโยชน์สูงสุดต่อชุมชน ณ โรงแรมเพ-ลา เพลิน บูติค รีสอร์ท วันที่ 26 ธันวาคม 2560 มีเกษตรกรในจังหวัดบุรีรัมย์ในหลายอำเภอเข้าร่วมการอบรมครั้งนี้ จำนวน 97 คน มีความพึงพอใจเท่ากับ 100 %

2. นายสมนึก แสนคำ ประธานกลุ่มแม่ข่าย อ.เฝ้าไร่ ทำหน้าที่วิทยากร บรรยายการดำเนินการผลิตปุ๋ยและนำฝึกปฏิบัติแก่เกษตรกรที่เป็นลูกข่ายใน 3 พื้นที่ ดังนี้

2.1 กลุ่มผลิตปุ๋ยบ้านจาร ม. 5 ต.ม่วง อ.บ้านม่วง จ.สกลนคร ในวันที่ 16 ม.ค. 2561 จำนวนผู้เข้าอบรม 43 คน ความพึงพอใจเท่ากับ 92.65%

2.2 กลุ่มผลิตปุ๋ยบ้านหนองสะไน ต.นาม่อง อ.กุดบาก จ.สกลนคร ในวันที่ 17 ม.ค. 2561 จำนวนผู้เข้า
อบรม 38 คน ความพึงพอใจเท่ากับ 89.42%

2.3 กลุ่มผลิตปุ๋ยบ้านโสก ต.ทุ่งแก อ.เจริญศิลป์ จ.สกลนคร ในวันที่ 18 ม.ค. 2561 จำนวนผู้เข้าร่วม
อบรม 40 คน ความพึงพอใจเท่ากับ 89.09 %

ศึกษาดูงาน

กลุ่มแม่ข่ายได้เข้าศึกษาดูงานและเรียนรู้เกี่ยวกับเทคโนโลยีต่างๆที่น่าสนใจ ที่โรงแรม เพ-ลา เพลิน บูติค รีสอร์ท อำเภอคูเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ ในวันที่ 26 ธันวาคม 2560 โดยแบ่งออกเป็น 6 ฐานการเรียนรู้ดังนี้

1. ฐานการแปรรูปผลไม้ท้ายไร่ เป็นการนำเอาผลผลิตพืชไร่ที่สามารถนำมาทำเป็นไอศกรีมได้เช่น เสาวรส เป็นไอศกรีมเจลาโต้ ที่มีกลิ่นหอมของพืชผลไม้และมีความเข้มข้นกว่าไอศกรีมโดยปกติทั่วไป โดยมีนางสาวชัญญณัฐ์ ยอดรองเมือง เป็นผู้สาธิต สมาชิกกลุ่มที่เข้าร่วมเรียนรู้จำนวน 4 คน มีความพึงพอใจเท่ากับ 92.78 %

2. ฐานย้อนรอยไทย ขนมทองพับ เป็นขนมที่สามารถทำเป็นสินค้าของฝากที่น่าสนใจ ขั้นตอนวิธีการทำไม่ยุ่งยาก แต่เคล็ดลับของสูตรเป็นเรื่องเฉพาะตนที่จะต้องศึกษาทดลองจนได้ผลลัพธ์ที่ต้องการ โดยมี นางวิลาวัลย์ พาพร เป็นวิทยากรสาธิต สมาชิกกลุ่มที่เข้าร่วมเรียนรู้จำนวน 4 คน มีความพึงพอใจเท่ากับ 95.56 %

3. ฐานทำสบู่จากกาแฟ เพราะกาแฟนอกจากจะเป็นเครื่องดื่มยามเช้าของคนทั่วไปแล้ว ยังมีประโยชน์สามารถนำมาทำเป็นผลิตภัณฑ์บำรุงผิวได้อย่างดีอีกด้วย ซึ่งวัสดุที่นำมาใช้มีกรีเซอรีนแบบก้อนและน้ำ ผสมด้วยกากกาแฟตามอัตราส่วนที่เหมาะสมก็จะได้สบู่ที่ทำจากกาแฟแล้ว โดยมีนางสาวรุ่งนภา แพงนอก เป็นวิทยากรสาธิต สมาชิกกลุ่มที่เข้าร่วมเรียนรู้จำนวน 4 คน มีความพึงพอใจเท่ากับ 96.11 %

4. ฐานจุลินทรีย์จากดิน โดยการนำหน่อกล้วยมาสร้างจุลินทรีย์จากดินเพื่อเป็นแหล่งสร้างอาหารให้กับพืชได้เจริญเติบโต สร้างภูมิคุ้มกันให้กับพืชได้และสามารถลดต้นทุนการผลิตได้ด้วย โดยมีเจ้าหน้าที่ในไร่ของเพ-ลา เพลิน เป็นวิทยากรสาธิต สมาชิกกลุ่มที่เข้าร่วมเรียนรู้จำนวน 4 คน มีความพึงพอใจเท่ากับ 96.67 %

5. ฐานธรรมชาติไล่แมลง การทำการเกษตรมักจะหลีกเลี่ยงแมลงศัตรูพืชได้ยาก หากจะใช้สารเคมีก็จะเป็นอันตรายต่อเกษตรกรอีก วิธีการที่สามารถไล่แมลงโดยวิธีธรรมชาติจึงเป็นทางออกที่ดีต่อสุขภาพของเกษตรกรที่สุด และพืชสมุนไพรที่มาใช้ทำสารไล่แมลงก็หาได้ง่ายในชุมชน เช่น สะเดา ข่า หางไหลเป็นต้น โดยมีนางชุมพร คงโสภา เป็นวิทยากรสาธิต สมาชิกกลุ่มที่เข้าร่วมเรียนรู้จำนวน 4 คน มีความพึงพอใจเท่ากับ 95.56 %

6. ฐานเพาะเลี้ยงพันธุ์ไม้เมืองหนาว แกลดิโอลัส (Galdiolus) เป็นดอกไม้ที่มีรูปทรงของช่อดอกตลอดจนสีสันที่สวยงามสะดุดตาตั้งแต่สีอ่อนสุดจนถึงสีเข้มสุด เช่น ขาว เหลือง ชมพู ม่วง แดง ฯลฯ เหมาะแก่การใช้สำหรับจัดแจกัน นอกจากนี้ยังใช้ปลูกประดับแปลงดอกไม้ภายในสวนได้ดีเช่นเดียวกัน โดยมีนางสาวปณิดา ครองสนั่น เป็นผู้บรรยายและสาธิต สมาชิกกลุ่มที่เข้าร่วมเรียนรู้จำนวน 4 คน มีความพึงพอใจเท่ากับ 96.11 %

ระบุ : ใคร ทำอะไร ที่ไหน ได้ผลอย่างไร จำนวนเท่าไหร่(5W 1H) ผลผลิต..ได้อะไร ผลลัพธ์..คืออะไร

1. การอบรมปฏิบัติการทำแปลงทดลอง

          กลุ่มแม่ข่าย อ.เฝ้าไร่ ได้ฝึกอบรมปฏิบัติการทดลองแปลงข้าวกระถางในโรงเรือน เป็นปีที่ 2 เพื่อศึกษาผลกระทบและเปรียบเทียบปุ๋ยนาข้าวที่เหมาะสมกับพื้นที่และพันธุ์ข้าวของเกษตรกร แต่เกิดปัญหาในการทำการการทดลองครั้งแรก โรงเรือนประสบภัยธรรมชาติทำให้เกิดการเสียหาย จึงไม่สามารถสรุปผลการทดลองได้ ในครั้งที่ 2 (ปี 61) กลุ่มได้จัดทำโรงเรือนขึ้นใหม่และต้องชั่งดินใส่กระถางใหม่ทั้งหมด สิ่งที่กลุ่มจะได้ประโยชน์ ดังนี้
        1. มีความเข้าใจเรื่องปุ๋ยอินทรีย์เพิ่มขึ้น
        2. เข้าใจถึงวิธีการในการเปรียบเทียบปุ๋ยแต่ละชนิดในอัตราที่ต่างกัน
        3. ได้ปุ๋ยที่มีต้นทุนต่ำที่สุดเพื่อนำไปปฏิบัติจริงในพื้นที่นาของตนเอง

วิทยากร โดย ดร.ณัฐหทัย สุทธิวงษ์ นักวิจัย วว.

ในวันที่ 25 เมษายน 2561 จำนวนผู้เข้าอบรม 22 ราย

         วิทยากรได้แนะนำวิธีการทำการทดลอง ฝึกการวัดผลและจดบันทึก โดยปฏิบัติคู่ขนานกับข้าวที่เกษตรกรปลูกในอาชีพจริงๆ เก็บเกี่ยวและวัดผลครั้งสุดท้ายประมาณเดือนพฤศจิกายน 2561
ผลการอบรมผู้เข้าร่วมอบรมมีความพึงพอใจโดยเฉลี่ยเป็น 88.59% และประเมินวิทยากรที่ 87.27%

2. ประสานงาประกลุ่มเพื่อติดตามการผลิตปุ๋ยอินทรีย์ ซึ่งกลุ่มได้ผลิตปุ๋ยเป็นจำนวน 2 ครั้ง
ครั้งที่ 1 จำนวน 40 ตัน
ครั้งที่ 2 จำนวน 38 ตัน
โดยผลิตแล้วเพื่อรอจำหน่ายให้สมาชิกที่สั่งจองไว้ และจำหน่ายให้เกษตรกรทั่วไป
รวมการผลิตปุ๋ยของกลุ่มเกษตรกรในปีนี้เป็นจำนวน 78 ตัน ในช่วงเดือนมกรา ถึงเดือนพฤษภาคม 2561
 

1. การติดตามการปฏิบัติงานของกลุ่มในเทคโนโลยีรอง

        1.1 การผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว สมาชิกที่ได้รับพันธุ์ข้าวได้นำพันธุ์ลงแปลงจำนวน 20 ราย และติดตามดูแลเพื่อไม่ให้เกิดการปลอมปนของข้าว พันธุ์ข้าวที่กลุ่มใช้คือ กข 6

        1.2 การแปรรูเห็ด กลุ่มได้นำความรู้ไปใช้การส่งเสริมด้านสังคม เช่นมีการรวมกลุ่มทำกิจกรรมของชุมชน งานบุญ และล่าสุดได้จัดต้อนรับคณะกรรมการประเมินของกระทรวงวิทยาศาสตร์ด้วย

2. การติดตามความก้าวหน้ากลุ่มลูกข่าย

        กลุ่มที่ 1 กลุ่มผลิตปุ๋ยอินทรีย์บ้านจาร ต.ม่วง อ.บ้านม่วง จ.สกลนคร สามารถผลิตปุ๋ยสูตร วว.ได้ 30 ตัน

        กลุ่มที่ 2 กลุ่มผลิตปุ๋ยอินทรีย์บ้านหนองสะไน ต.นาม่อง อ.กุดบาก จ.สกลนคร สามารถผลิตปุ๋ยสูตร วว.ได้ 70 ตัน

        กลุ่มที่ 3 กลุ่มผลิตปุ๋ยอินทรีย์บ้านโสก ต.ทุ่งแก อ.เจริญศิลป์ จ.สกลนคร สามารถผลิตปุ๋ยสูตร วว.ได้ 25ตัน

3. การประเมินแม่ข่ายประจำปี 2561
       

        วันที่ 19 สิงหาคม 2561 เวลา 13.00 น. คณะกรรมการประเมินผลการดำเนินงานของกลุ่มแม่ข่าย กลุ่มบ้านแบงใหม่ ม. 20 ต.หนองหลวง อ.เฝ้าไร่ จ.หนองคาย ได้เข้าตรวจเยี่ยมและติดตามการปฏิบัติงานโดยมีนางวนิดา บุญนาคค้า สำนักส่งเสริมและถ่ายทอดเทคโนโลยี และคณะผู้ร่วมปฏิบัติงานดังนี้
        1. นายสมศักดิ์ พลอยพานิชเจริญ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ
        2. นายชุมพล เยาวภา วท./ศวภ 2
        3. นางศรีสุรางค์ สมคิด วท./ศวภ.2
        4. น.ส.ศิริเบญจารัตน์ ฮาวต่อมแก้ว สส.วค
        5. นางจุฑาลักษณ์ แสนโท มหาวิทยาลัยนครพนม
โดยมีนายอัฒพล สุขรักษา นักพัฒนาชุมชนชำนาญการได้เข้าร่วมเพื่อให้ข้อมูลร่วมกับเกษตรกรวแทนสมาชิกกลุ่มที่ร่วมการประเมิน 29 ราย

สรุปประเด็นการประเมิน
         นางวนิดา บุญนาคค้า ได้ให้ข้อเสนอแนะเพื่อให้กลุ่มนำไปต่อยอดการปฏิบัติ ทั้งด้านการผลิตปุ๋ย การเพาะเห็ด เพราะสิ่งที่กลุ่มทำมาดีอยู่แล้ว แต่อาจจะยังขาดเป้าหมายจริงจังเพื่อให้เกิดผลต่อเนื่องแม้ไม่มีเจ้าหน้าที่มาสนับสนุน และอยากฝากให้กลุ่มพยายามหาเยาวชนรุ่นใหม่เข้ามาเรียนรู้และสานต่องานต่อไป
         นายสมศักดิ์ พลอยพานิชเจริญ ได้แนะในด้านการปฏิบัติการปลูกข้าวควรวางแนวทางให้ชัดเจนว่าจะทำข้าวเพื่อบริโภคหรือจำหน่าย หรือว่าจะทำเมล็ดพันธุ์เพื่อจำหน่ายเป็นเมล็ดพันธุ์ เพราะแต่ละอย่างมันมีความละเอียดและต้องระมัดระวังต่างกัน เพราะหากทำเป็นเมล็ดพันธุ์จะต้องมีข้อปฏิบัติที่ต้องอาศัยหลักวิชาการอย่างมากและที่สำคัญมันมีเรื่องของกฎหมายมาเกี่ยวข้องด้วย
         นางจุฑาลักษณ์ แสนโท สรุปการประเมินโดยมีเกษตรกรได้ตอบข้อซักถามถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานในโครงการอย่างพร้อมเพรียง

4. การปฏิบัติงานทดลองแปลงข้าวกระถาง
        

         กิจกรรมการปฏิบัติงานตามตารางปฏิทิน ดังนี้
         วันที่ 15 กรกฎาคม 2561 สมาชิกกลุ่มได้ปฏิบัติทำแปลงทดลองโดยย้ายต้นกล้าที่เพาะไว้ลงกระถาง จำนวน 5 ต้น จากนั้นคัดต้นที่สมบูรณ์ให้เหลือ 2 ต้นในแต่ละกระถาง และใส่ปุ๋ยครั้งที่ 1 ตามกรรมวิธี (T2, T4 และ T5) (หลังปักดำ 15 วัน)
         วันที่ 30 กรกฏาคม 2561 กิจกรรมเก็บข้อมูลและบันทึก (ครั้งที่ 1) โดยการวัดความสูง และนับจำนวนต้นและกอ
         วันที่ 30 สิงหาคม 2561 กิจกรรมเก็บข้อมูลและบันทึก (ครั้งที่ 2) โดยการวัดความสูง และนับจำนวนต้นและกอ
         วันที่ 30 กันยายน 2561 กิจกรรมใส่ปุ๋ยครั้งที่ 2 ตามกรรมวิธี (T2,T3,T4 และ T5) (หลังปักดำ 90 วัน)
เก็บข้อมูลและบันทึก (ครั้งที่ 3) โดยการวัดความสูง และนับจำนวนต้นและกอ
        ผู้ปฏิบัติงาน 3 คน ในการนี้ วว.ได้จัดส่ง ปุ๋ยอินทรีย์ และปุ๋ยเคมีสูตรต่างที่ระบุในปฏิทินการปฏิบัติงาน